بَاب
التَّيَمُّمِ
121. Teyemmüm
حَدَّثَنَا
عَبْدُ
اللَّهِ بْنُ
مُحَمَّدٍ
النُّفَيْلِيُّ
أَخْبَرَنَا
أَبُو مُعَاوِيَةَ
ح و
حَدَّثَنَا
عُثْمَانُ
بْنُ أَبِي
شَيْبَةَ
أَخْبَرَنَا
عَبْدَةُ
الْمَعْنَى وَاحِدٌ
عَنْ هِشَامِ
بْنِ
عُرْوَةَ
عَنْ أَبِيهِ
عَنْ
عَائِشَةَ
قَالَتْ
بَعَثَ رَسُولُ
اللَّهِ
صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ وَسَلَّمَ
أُسَيْدَ
بْنَ
حُضَيْرٍ
وَأُنَاسًا
مَعَهُ فِي
طَلَبِ
قِلَادَةٍ
أَضَلَّتْهَا
عَائِشَةُ
فَحَضَرَتْ
الصَّلَاةُ
فَصَلَّوْا
بِغَيْرِ وُضُوءٍ
فَأَتَوْا
النَّبِيَّ
صَلَّى اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
فَذَكَرُوا
ذَلِكَ لَهُ
فَأُنْزِلَتْ
آيَةُ
التَّيَمُّمِ
زَادَ ابْنُ
نُفَيْلٍ
فَقَالَ
لَهَا أُسَيْدُ
بْنُ
حُضَيْرٍ
يَرْحَمُكِ
اللَّهُ مَا نَزَلَ
بِكِ أَمْرٌ
تَكْرَهِينَهُ
إِلَّا جَعَلَ
اللَّهُ لِلْمُسْلِمِينَ
وَلَكِ فِيهِ
فَرَجًا
Aişe (r.anha)'dan;
demiştir ki; "Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) Useyd bin Hüdayr
ile birlikte bazı kişileri Aişe'nin kaybettiği bir gerdanlığı aramak üzere
gönderdi. (Gerdanlığı ararlarken) namaz vakti geldi, onlar da namazı abdestsiz
olarak kılıp Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)'e geldiler ve
yaptıklarını haber verdiler. Bunun üzerine teyemmüm ayeti (Maide 6) nazil
oldu."
İbn Nufeyl şunu da ilave
etti: "Useyd bin Hudayr Aişe'ye dedi ki; Allah'ın rahmeti üzerine olsun,
senin başına, hoşlanmadığın ne gelmişse Allah sana ve müslümanlara ondan bir
kurtuluş ihsan etmiştir."
Diğer tahric: Buharî,
teyemmüm; Tefsiru's-Sure; nikah; Müslim, tahare; İbni Mace, tahare; Nesai,
tahare; Muvattâ, tahare; Ahmed b. Hanbel, I, 238' VI 57, 171.
AÇIKLAMA: Hadiste zikredilen sahabilerin, su olmadığı
için abdestsiz namaz kılmaları ve bunu Resulullah (s.a.v.)'e haber verdikleri
halde, Efendimizin men etmemesi, abdest alacak su veya teyemmüm edecek bir şey
bulamayan kimsenin bu halde kıldığı namazın sahih olduğuna delil
gösterilmiştir. Zira bu durumda namaz sahih olmasaydı, Resulullah buna tepki
gösterir, böyle durumlarda namazın farz olmadığını söylerdi. Halbuki Efendimiz
böyle yapmamış, Onların yaptığını ikrar etmiştir. İmam Şafii, İmam Ahmed ve
Muhaddislerin cumhuru bu görüştedir. İmam Malik'in ashabının çoğu da aynı şeyi
söylemişlerdir. Ancak bu görüşte olanlar, bu durumda kılınan namazın iade
edilip edilmeyeceğinde ihtilaf etmişlerdir. İmam Şafii ve ashabının ekserisine göre
iadesi gerekir. İmam Ahmed'in meşhur görüşüne, Müzeni ve Sehnun'a göre bu
şekilde kılınan namazın iadesi gerekmez.
İmam
Ebu Hanife ve İmam Malik'e göre, Abdest için su, teyemmüm içinde teyemmüm
edecek bir şey bulamayan kimsenin abdestsiz veya teyemmümsüz olarak namaz
kılmaları sahih değildir 59,60 ve 61 numaralı hadisler bu görüşün delilleridir.
İşaret edilen hadislerde abdestsiz namazın sahih olmayacağı ifade edilmektedir.
Bu görüşte olanlar, üzerinde durduğumuz hadis hakkında şu mütalaada bulunmuşlardır:
"Resulullah (s.a.v.), zikredilen sahabilerin abdestsiz namaz kılmalarını
hoş karşılamamış olması muhtemeldir. Hadiste inkarın zikredilmemesi, aslında
onun olmamasını gerektirmez. O sahabilerin abdestsiz olarak namaz kılmaları
kendi ictihadlarıyla olmuştur. Müctehid isabet edebileceği gibi hata da
edebilir. Ayrıca meselenin beyanının daha sonra yapılmış olması da mümkündür.
Üstelik taharetsiz namazın olmayacağını ifade eden hadisler sarihtir. Üzerinde
durduğumuz hadiste, Resulullah'ın onların halini red etmediği kabul edilse
bile, bu taharetsiz namazı men'eden hadislere muarız olamaz. Çünkü bu hadis
taharetsiz namazın sıhhatine ihtimalli olarak delalet eder. Öbürleri ise
sarihtir.
Hanefilere
göre bu durumdaki bir kimsenin, imkan bulduğunda geçen namazını kaza etmesi
lazımdır. Medinelilerin rivayetine göre, İmam Malik bu durumda kılınamayan
namazın kaza edilmesini şart görmez.
Mahir:
Abdestsiz namazın olmayacağına dair hadisler genel, yukarıdaki hadis
istisnadır. Namaz vaktine riayet farzdır. Namazı abdestizde olsa kılıp kaza
etmek hem vakti geçirmemeyi hem özel durumdan dolayı eksik olan namazı iyadeyi
içerir. Allah en doğrusunu bilir.
Hadisteki
İbn Nufeyl'in ilavesinden anlaşıldığına göre, teyemmüm ayetinin inmesine sebep
olan bu hadise İfk Hadisesi değildir. Buradan Hz. Aişe'nin gerdanlığının bir
kaç defa kaybolduğu anlaşılmaktadır.